Günümüzde kitle iletişim araçlarının etkisinin, bireyin,grupların ve
toplumların üzerindeki etkisi tartışılmaz durumdadır. İnsanoğlunun tüm
yaşamında vazgeçilmez unsurdur.
Maslow'un İhtiyaçlar hiyerarşisinde bildiğiniz gibi, insanların belirli
kategorilerdeki ihtiyaçlarını karşılamalarıyla, kendi içlerinde bir
hiyerarşi oluşturan daha 'üst ihtiyaçlar'ı tatmin etme arayışına
girdiklerini ve bireyin kişilik gelişiminin, o an için başat olan ihtiyaç
kategorisinin niteliği tarafından belirlendiğini söz konusu etmektedir.
Birey, bir kategorideki ihtiyaçları tam olarak gideremeden bir üst
düzeydeki ihtiyaç kategorisine, dolayısıyla kişilik gelişme düzeyine
geçemez.
1. Fizyolojik gereksinimler
2. Güvenlik gereksinimi
3. Ait olma gereksinimi
4. Sevgi, sevecenlik gereksinimi
5. Saygınlık gereksinimi
6. Kendini gerçekleştirme gereksinimidir. Şimdi bu gereksinimlere kitle
iletişim araçlarını eklememiz hiçde yanlış olmayacağını düşünmekteyim.
Günümüzde kitle iletişim araçların yaşamımızdaki etkisi bu kadar
önemliyken. Bu araçların güvenilirliği ve inandırıcılığı çok önemlidir.
Geleneksel yazılı basının,radyo ve televizyona oranla daha inandırıcı
olduğu düşünülmekteydi.Ancak gerek yurtdışı,gerekse yurt içi yapılan
araştırma ve anketler televizyonun habercilik açısından en güvenilir araç
olduğunu ortaya çıkardı. İngiltere’de yapılan bir araştırmada,
“Biritanya’da olup bitenleri anlamamıza hangi araç en fazla yardım
ediyor?” sorusuna halkın %56’sı “televizyon” yanıtını vermiştir. Gazeteler
ikinci sırayı almıştır. Bu bilgiyi hangi programların verdiğine ilişkin
soruyu yanıtlayan halkın %58 haberleri göstermiştir. (1)
Ege bölgesinde Eğe Üniversitesi Basın-Yayın Yüksek Okulu’nun yaptığı bir
araştırmada en güvenilir haber alma aracının %70 ile televizyon%22 ile
gazeteler olduğu açığa çıkmıştır. (2)
Böyle bir sonucun çıkması doğaldır. İnsanlar hem görerek ve hem de duyarak
aldıkları iletileri daha etkili olmaktadır. Hatta halk arasında kullanılan
“söylenene mi? Yoksa gördüğüne mi inanacağım?” Sözcüğü televizyonun niçin
daha güvenilir ve inandırıcı olduğunun göstergesidir. İnsanlar
gördüklerine çok daha kolay inanmakta ve ikna olmaktadır.
Yukarıdaki araştırmalarda Internet haberciliği yansımamıştır. Kuşkusuz
geleceğin en önemli kitle iletişim aracının Internet olacaktır. Internet
habercilik artık hem görsel hem de interaktif olmuştur. Bu nedenle
Internet’in sınır tanımayan gelişimi,buna paralel yaygınlaşması bu
iletişim teknolojisinin güvenilirliği ve inandırıcılığını daha da önemli
kılmaktadır.
Gazete ya da radyo yayınlarında okur ya da dinleyiciye anlatılmak istenen
konular konuşularak ya da yazılmak yoluyla verilmeye
çalışılırken,televizyon kimi zaman hiçbir şey söylemeksizin ve daha etkili
bir biçimde yalnızca görüntü kullanarak aynı iletiyi verebilmektedir. Bu
duruma görselliğin kurduğu üstünlük olarak bakmak yanlış olmayacaktır.
Kitle iletişim araçlarını birbirleriyle kıyasladığımız zaman televizyon
genelde en üstün kitle iletişim aracı olma özelliğini sürdüreceğini,ancak
ileriki süreçlerde Internet üzerinden yapılacak TV ve diğer İnteraktif
hizmetler önem kazanacaktır. Bu gelişim süreçlerinde cep telefonundaki
hızlı teknolojik gelişmeler ve 3G özelliğin yaygınlaşması ile görüntülü
görüşme,bu hizmetleri sunan şirketlerin geliştireceği yeni hizmet
modelleri önemli bir yer kaplayacaktır.
Tüm bu gelişmeler tartışmasız kitle iletişim araçlarının güvenilirliği ve
inandırıcılığını sorgulamamız gerekmektedir. Buradaki tehlike beklide bu
iletişim araçlarının politik,sosyal kullanımında bireyin iletişim
gereksinimi karşılamanın ötesinde tek tip insan modeli oluşturma ve model
oluşturularak yapılacak yönlendirmelerdir.
Bireyin toplumsallaşma sürecinde,kitle iletişim araçlarının güvenilirliği
ve inandırıcılığını sorgulamalı tek bir yayından iletişim almamaya dikkat
etmek,en güvenilir tutum ve davranış olacaktır.
DİPNOTLAR
(1) Parsa,Seyide.a.g.e,s.29
(2) Parsa,a.g.e,s.29
|
