::.Sosyal Hizmet Uzmanı Web Sitesi.::

BENLİK GELİŞİMİ VE İLETİŞİM

Sosyal Hizmet Uzmanları,Sosyologlar ve Sosyal psikologlar benlik gelişiminin nasıl oluştuğu ve toplum içerisinde bireyin yeri ve konumunun gelişimi üzerine çalışmaları vardır. Bütün bu çalışmalarda iletişimin sürekli olduğu varsayılmıştır. İletişim bireylerin kendini geliştirmede,kendilerini ve toplumu anlamada,ne olduklarına karar vermelerinde önemlidir. Bireyin sosyal ve toplumsal bir varlık olması ancak iletişim ile mümkündür. Bir başka deyişle iletişimsiz bir gelişme de mümkün değildir.

Benlik,kendi kişiliğimize ilişkin kanılarımız ve kendi kendimizi görüş tarzımızdır. Bu bakımdan benlik,kişiliğin öznel yanı olarak tanımlanabilir.İç varlığımızın bütünü oluşturan benlik,kişilik gibi karmaşık bir kavramdır. Ben neyim? Sorusunu olumlu yada olumsuz olarak cevaplayabilir. Ben ne yapabilirim? Ne gibi yeteneklerim var?Değer yargılarım nelerdir?ne yapmalı,ne yapmamalıyım?benlik kişinin hayatta ne istediğine ilişkin amaçladığı ve ideallere özgü soruların yanıtlandığı durumdur.
Kısaca benlik,bireyin özellikleri,yetenekleri,değer yargıları,amaç ve ideallerine ilişkin kanılarının dinamik bir örüntüsüdür. ( 1 )

Benlik kavramının,kendi kendimizle ilgili bütün düşüncelerimiz,algılamalarımız,duygu ve değerlendirmelerimizdir.Benlik insanın kendisidir. Psiko-sosyal gelişimini sağlıklı sürdüren bireyin benlik gelişiminde iletişimin önemi büyüktür. Öz güvenin fazla olduğu bireylerin iletişim tekniklerini en üst düzeyde kullananlardır.

Benlik,bireyin yaşamı boyunca kendisi hakkında yetenek ve davranışların ortaya çıkmasını sağlayıcı bir unsurdur.

Bir birey dünyaya geldiğinde belirgin bir ben kavramı yoktur. “Ben” çocuğun ilk yaşlarında doğru ve yanlışlarla başlar ve benlik gelişimi bireylerde yaşlara göre farklılık gösteriri. 7-12 yaş dönemini sakin geçiren birey ergenlik dönemiyle benlik arayışına girer ve ilgileri çoğalır. Çevresinden gelen iletiler,iç dünyasında çeşitli çatışmalar yaşar. Birey kendini doğru tanıma olanağı bulduğu ölçüde çatışmaları kolay atlatacaktır.
Bireyin çevresiyle olan iletişimi,kendi iç iletişimi ile uyumlu olmadığı durumlarda,bireyin sosyal gelişimi de sorunlu olacaktır.

Eğer birey çevre ve iç iletişimi ile uyumlu olduğunda bireyin sosyal yapı ve toplumsal uyumluluğu,sağlıklı bir gelişim gösterecektir.
Sosyal uyum sosyal gelişim sürecinin bir uzantısıdır. Dolayısıyla sosyal gelişim,gelişimin diğer yönlerinden ayrı düşünülemez. Başka deyişle duygusal gelişim,fizyolojik değişmeler,zihinsel etkinlikler ve benlik kavramı ile olan ilişkisi özellikle ergenlik döneminde kız ve erkeklerde gözlenebilir.
Birey ergenlik döneminde akranları ile yaşamayı öğrenmek,onay görme ve iyi ilişkiler kurmada değişik yöntemler kullanır. Bu ise grup etkinlikleridir. Bu anlamda ortaya çıkan iletişim bireyin sosyal yapı içerisinde yerini belirler.

Bireyler,davranışlarında neyin doğru,neyin yanlış olduğunu çevrelerinden gelen iletiler aracılığı ile öğrenirler. Dolayısıyla, bireyin benlik gelişiminin ortaya çıkışında iletişimin büyük bir katkısı olduğu ortadır.
Bir bireyin davranışlarının kişiye mi “bireyin kişiliği ve tutumları” yoksa duruma mı “sosyal güçler yada diğer koşullar” yüklenmesi gerektiğine karar vermeye benlik algısı olarak tanımlayabiliriz. ( 2 )

Benlik Gelişiminde İletişimin Rolü
İletişim insanoğlunun yaşamında,hava gibi,su gibi bir ihtiyaçtır. İletişim olmasa bireylerin ya da toplumların yaşamlarını devam ettirmeleri neredeyse imkansızdır. Bireyin benlik gelişimi toplumsallaşma sürecinde ortaya çıkar. Birey doğduğu andan itibaren,doğduğu toplumun ve içerisinde bulunduğu sosyal yapının kendisine öğrettiklerini benimsemesi ile bir kimlik sahibi olur.

Birey öncelikle aileden aldığı iletiler ve davranış biçimleri,daha sonra çevresi ve kitle iletişim araçları aracılığı ile edindiği davranış biçimlerini benimser. Bu davranış biçimlerini kendi içerisinde yorumlayarak benlik oluşumunu tamamlar.

Toplumsallaşma sürecinde kitle iletişim araçlarının önemi büyüktür. Dolayısı ile bireylerin değer yargıları,idealleri,kendisi ile ilgili yeteneklerinin olup olmadığını anlamaları ve bunları geliştirerek benlik oluşumunu sağlamaları için iletişim olmazsa olmaz bir koşuldur.(3)

Sonuç olarak,iletişimin olmadığı bir ortamda,benlik gelişiminden söz edilemez. Toplumda izole edilmiş,diğer insanlarla hiçbir diyalogu olmayan,değer yargılarından kim ne olduğundan habersiz bir bireyin sosyal olarak benliğinin oluşması hemen hemen imkansızdır.

DİPNOTLAR

1-Baymur Feriha,Genel Psikoloji,İnkilap Kitapevi İstanbul 1989.S.266-267

2-Ozankaya Özer,Toplum Bilimine Giriş,Ankara S.B.F Yayınları No:403,Ankara 1977,S.100

3-Genel İletişim,Pegam Yayıncılık ,Ankara 2003,107-108

Yasal Uyarı , Gizlilik Beyanı ve Künye

	Sosyal Hizmet Mesleği	Sosyal Hizmet Alanları	Sosyal Kaynak Bilgiler




Kemal GÖKCAN / Sosyal Hizmet Uzmanı Site Editörü