Sosyal Hizmet Mesleği

Sosyal Hizmet Alanları

Sosyal Kaynak
Bilgiler

     


 
BENLÎK ÎMGESÎ KOMPLEKS DUYGULARDAN
ARINMAK – BAŞARMAK


  Mehmet Emin

Uzman Psikolog 
alanemin@hotmail.com

 
 
 


ANAHTAR KELIMELER
:

Özsaygı – Mutluluk – Duygu – Ruhsal –Yetenek – Psiko-Sibernetik – Hipnoz – Özgüven –Güç – üstünlük –Aşağılık hissi – Norm –Realite – Effor –Mantık – Bilinçaltı – Reaksiyon – Îmge gücü….

BENLÎK ÎMGESÎ

Benlik imgesi insanın kişiliği ve davranışları konusunda çok büyük bir öneme sahiptir. Deneysel Psikolojisi öğretilerinde belirtildiği gibi Benlik imgemizi değiştirdiğimizde beraberinde kişiliğimiz ve davranışlarımızda değişir, olay bunlarla’da sınırlı tutulmamalı, benlik imgemizin pozitif yönden geliştirilmesi demek aynı zamanda yapabileceklerimizin daha yeterli, gerçekçi ve rasyonel beceriler kazanmamɩza’da vesile olacağı anlamına gelir.
Benlik imgemizi canlı bir aktör konumuna getirmek ve gerçekten yaşamak için, kendimizi-kendimize karşı kabül edilebilir hale getirmemiz ve kendimize karşı sağlıklı oranda özsaygımızın olması ile birlikte, kendimize güvenebileceğimiz ve inanabileceğimiz bir kişiliğimizin olması gerekir. Deyim yerinde ise, herhangi bir konuyu gizlemek ve saklamaktansa düşündüğümüzü açıkyürekli bir şekilde ifade etmek, ve özgür olduğumuz bir kişiliğimizin olması gereklidir. Yani, bize gerçeğe cevap veren bir benliğimiz olmalı’ki gerçek dünyada etkin şekilde yer almış olalım.
Bilinmelidirki içimizdeki yaratıcı mekanizma kişilik dışıdır. Bilinçli bir şekilde projelere yansıttığımız hedeflere bağlı olarak başarı ve mutluluk, yada, mutsuzluk ve başarısızlık amaçlarını gerçekleştirmek için çalışırız. Hiç şüphesiz başarı amaçların başarı mekanizması şeklinde işlev gördüğü bir ortamda bilinmelidir’ki yaratıcı mekanizmamızı başarmak için aradığımız amaçların zihinsel imgeler, yada hayal gücümüzle yarattığımız zihinsel resimlerden oluştuğu bilinen bir gerçektir, tıpkı düşüncelerimiz, inanışlarımız ve yorumlarımız, v.b…gibi.

 

BAŞARI MEKANÎZMAMIZ

 

Însanɩn hayat standarları hayvanlardan farklı olarak duygusal ve ruhsal imgelerin yerine gelmesinden geçer. Halbuki hayvanlarda yaşamak sadece belirli fiziki ihtiyaçlarının karşɩlanmasɩ ile sınırlıdır. Buna karşın insan kendi yaşam türünün devamı, başarı mekanizmasɩnɩn kapsam olarak mekanize olmasɩ, yetenek ve düşünce imgesinin sağlıklı bir potansiyele sahip olması ile yükümlüdür. Bu olgu bir içgüdüden öte yaratıcılık isteyen mekanizmanɩn ta kendisidir. Bu olgu aynɩ zamanda beyin ve sinir sistemi ile tamamen endekslidir. Bir başka deyimle Psiko-Sibernetik bir olgudur. Yani Servo mekanizmasɩnɩn hedefteki cevabɩn bilinmek istediği amaca ulaşması ile eşdeğerdir.
Başarɩya ulaşmada şayet ciddiysek, yoğun bir arzumuz varsa, ve problemin her açɩsɩna yoğun bir şekilde gerçekten kafa yormaya başladɩysak bilinmelidirki yaratɩcɩ mekanizmamɩz harekete geçer ve gerilerde bıraktığımız tarayıcı bilgilere ulaşır ve şansına kavuşuruz. Aksi takdirde mutsuz ve başarısız kişiliklerin gelişigüzel bir şekilde karar vererek yeni bir benlik imgesi geliştirmemiz asla mümkün değildir.
Bu anlamda, denilebilirki, herhangi bir alanda beceri kazanırken “başarılı” bir hareket yada performans sergilenene kadar : Deneme ve Yanɩlma yöntemi ile hedefi düzeltme ile mümkün olduğu unutulmamalı’dır. Daha sonra eskinin hatalarını düzelterek ve başarı reaksiyonu hatɩrlanarak öğrenmenin ilerlediğini ve başarɩ elde etmenin mümkün hale gelebileceğini görmüş sayɩlɩrɩz.
Başarɩnɩn sɩrrɩ sadece bu anlatɩlanlar ile sɩnɩrlɩ değildir. Bu konuda farklɩ metodlarɩnda kullanabileceğini vurgulamak gerekir, örneğin daha iyi bir işi yapmak için zihinsel resimlerin kullanɩlmasɩ ve bu planda provalarɩn yapɩlmasɩ, mantɩklɩ kararlar vermede hayal kapasitesinin kullanɩlmasɩ, zihinsel imge gücünün kullanɩlmasɩ, zihinsel egzersizlerin yapɩlmasɩ büyük bir öneme sahiptir, çünkü bu olgular tüm uygulanabilir amaçlarda bir uygulama tecrübesine vesile olabilirler, nitekim canlɩ ve detaylɩ olan tecrübede sinir sistemi dahil, hayal gücü’de beraberinde gerçekten bir tecrübeye dönüşür.

KENDÎMÎZÎ YANLIŞ ÎMGELER VE HÎPNOZLARDAN KURTARALIM

 

Fiziksel görünümün hiç bir zaman benlikteki özveriyi değiştirecek bir kural ile bağlantɩlɩ olmadɩğɩ, aksine mantɩğɩn kişilikteki benliği etkileyen, geliştiren ve değiştirebilen bir kuram olduğu bilincinde bulunmak gerekir. Hipnotize edilme hipnozu yadsɩyan kişinin sözlerinin gerçek olduğuna ikna olmasɩndan geçtiği bilinmekte’dir, ne varki, Hipnozun şaşɩrtɩcɩ ve gayri reel şeyler yapan bir imgeleme oldugu bilinci bir gerçektir. Nitekim, hipnotize olan kişilerin hipnozcunun sözlerinin « doğru » olduğunu düşündüğünde farklɩ davranmak ikilemine kapɩlɩrlar, fakat realiteden bu imge tamamen farklıdır.
Bu konuya ilişkin denilebirki herhangi bir fikir kabül edildiyse ki bu fikir kime ait olursa olsun ikna olunan fikir kişiyi etki altɩnda bɩrakmak ile yükümlü bir konuma taşɩmakla mükelleftir, tɩpkɩ hipnozcunun hipnotize ettiği kişilerin etki altɩnda bırakıldıkları gibi.
Konuyu daha detayları ile açıklarsak, denilebilirki her insanın belli bir noktaya kadar başkalarından doğruluğu sorgulamadan aldɩğɩ yada sürekli tekrar ederek kendisini ikna ettiği düşüncelerle hipnotize edildiğini söylemek abartɩlɩ olmaz. Bu negatif düşüncelerin tutum ve davranɩşɩmɩz üzerindeki etkileri bir profesyonelin hipnoz ettiği kişi üzerinde yarattɩğɩ etki ile aynɩdɩr.

HÎPNOZUN REALÎTESÎ

Hiç samimi bir bir hipnoz deneyini gördünüzmü ? Bizce hayɩr, nedenine gelince bir hipnoz seansɩ esnasɩnda mucizevi şeyler gördüğünüzde hipnoz uzmanɩnɩn sihirli güçlerinin olduğunu düşünmek korkunç derecede kolay. Örneğin hipnozcuya yönelik kekemeci bir dille konuşur, çekingen, utangaç, içe kapanɩk, dɩşa dönük olur, özgüven ve heycan verici konuşmalar yapabilen birine dönüşür, kalɩn kağɩtla bile rakamlarɩ toplamakta zorluk yaşayan bir başkasɩ üç haneli sayɩlarɩ kafasɩnda çevirip bölebilir bir konuma gelir. Bunlarɩn hepsinin gerçekleşmesinin tek nedeni hipnotize eden kişinin onlara bahsi geçen işi yapabileceklerini önceden söylemesi ve yapmalarɩ için yönlendirmesi’dir. Halbuki, Îzleyiciye göre hipnoz uzmanɩ mucizevi bir şey yapmɩştɩr, fakat realitede durum hiçde böyle değildir, aksine bu eylemleri yapmak için gereken güç ve temel yetenek hipnoz uzmanɩ ile tanɩşmadan önce bile bu deneklerin doğasɩnda zaten var olan şeylerden ibarettir. Fakat bu deneklerin bu « gücü » ve « yeteneği » kullanmalarɩ belkide kendileri açɩsɩndan en büyük zaiyatlarɩ’dɩr. Bunun farkɩnda bulunmalarɩ kendileri için bir özgüven yoksunluğundan başka bir şey değildir, kendi negatif inanɩşlarɩndan dolayɩ bu gücü ve yeteneği bastɩrɩp dizginlemeleri’dir, farkɩna varmadan kendi-kendilerini bir anlamda hipnotize edip bu eylemleri gerçekleştiremeyeceklerine inandɩrɩlmɩş olmalarɩdɩr. Bu yüzden hipnoz uzmanɩn onlarɩ hipnotize ettiğini değilde hipnozdan uyandɩrɩldɩğɩnɩ söylemek daha doğru bir deyim olur.

AŞAĞILIK KOMPLEKSÎ

 

Bir halterci kadar ağɩr bir cismi kaldɩrmayabilir, bir uzman atɩcɩ kadar bir cismi fɩrlatmayabilir, bir boksör kadar kuvvetli olmayabiliriz diye « aşağɩlɩk » bir insan olduğumuz anlamɩna gelmez Nitkim kendimizi rahatsɩz edici bir şekilde onlarla kaşɩlaştɩrmamɩz’da doğru olmaz.
Aşağɩlɩk hissi gerçeklerden veya tecrübelerden değil bizim gerçeklerle ilgili çɩkarɩmlarɩmɩz’dan ve tecrübelerimizi ölçme şeklimizden kaynaklandɩğɩnɩ söylemek doğru olur. Bu olgu tamamen insanɩn norm ölçüsü ile ilintilidir. Unutulmamalɩdɩr’ki bizi « aşağɩ » yapan şey yetenek konusundaki eksikliğimizi bilmek yada bize aşağɩlɩk hissi veren ve hayatɩmɩza müdahale eden bilgi değil, aksine sadece « aşağɩ» seviyede kendimizi hissetmemiz’dir. Bu «aşağɩlɩk» hissinin ortaya çɩkɩşɩnɩn tek bir sebebi vardɩr: Kendimizi “norm” ve «değerlerimizle» değil; başkalarɩnɩn “norm” ve « değerlerine » göre ölçmemizden kaynaklanɩr. Bunu yaptɩğɩmɩzda, istisnasɩz her zaman geri planda kalɩrɩz. Fakat başkalarɩnɩn “normlarɩna” uymamɩz gerektiğini düşünüp buna inandɩğɩmɩz için kendimizi « sefil » ve ikinci sɩnɩf hissetmemiz doğal olarak nitelik kazanɩr. Bu olumsuzluk kendimize özgü başarɩ ve sevinçlerimize negatif bir imaj kazandɩrmaktan öteye gidemez, örneğin ben « filanca gibi olmalɩyɩm » veya “Ben herkes gibi olmalɩyɩm” düşüncesi mevcut duygularɩn aynɩ standartlarɩ kapsamadɩğɩ düşüncesindeki realite ile çeliştiğinin farkɩnda bulunmammaktan geçtiğini unutmuş sayɩlɩrɩz. Hiç şüphesiz bu yanɩltmacadan kaynaklɩ bulunan his ve duygular bireyin aşağɩlɩk duygularɩ ile endeksli olduğunun tipik bir göstergesi olarak algɩlanmalɩ’dɩr.
Neticede, denilebilirki, « üstünlük » kurma mücadelesi bazɩ durumlarda yanɩltɩcɩ sonuçlara sebebiyet verebilir, çünkü bu mübadele normlarɩ zedeler bir sonuca yol açabilir ve neticede birey açɩsɩndan aşağɩlɩk kompleksine sebebiyet verebilir bir konuma dönüşebilir. Bu olgu tabir itibariyle bireyi sɩkɩntɩya sokan ve hiç olmadɩğɩ kadar zavallɩ bir konuma götürebilir bir sendroma dönüşebilir. Bu sebeple birey kendisini « aşağɩlɩk » konumdan uzaklaştɩrma geyreti ile «üstün olma » yanɩltmacasɩndan kurtarɩp hayatɩn realitesi ile kucaklaşan bir norm ile bütünleştirmesi ve mantɩklɩ bir imgesi konumuna getirmesi kadar daha doğal bir şey olamaz.

ZÎHÎNSEL AÇILIM

Zihinsel açɩlɩmɩn sağlanmasɩ hususunda bir önerimiz olabilir : Rahat bir yere oturun ve sɩrtüstü uzanɩn, kaşlarɩnɩzɩ herhangi effor sarf etmeden bilinçli bir şekilde olabildiğince kendinizi rahat bɩrakɩn, ve vücüdunuza yoğunlaşɩn, rahtlamanɩzɩ sağlayɩn. Bu pratik egzersiz karşɩsɩnda hemen-hemen her zaman belli bir noktaya kadar rahatlayabileceğinizi göreceksiniz. Bu olguya ilaveten : Kaşlarɩnɩzɩ çatmayɩ bɩrakɩp alnɩnɩzɩ gevşetmeyi unutmayɩn, çene kemiğinizdeki baskɩyɩ’da biraz olsun hafifletin, Ellerinizi, kollarɩnɩzɩ, omuzlarɩnɩzɩ, bacaklarɩnɩzɩ normalde olduğundan daha gevşek bɩrakɩn, yaklaşɩk beş dakika boyunca bunu yaptɩktan sonra kaşlarɩnɩzɩ yoğunlaşmayɩ bɩrakɩn. Bilinç düzeyinda kontrolle ancak bu kadarɩnɩ yapabilirsiniz, bundan sonrasɩnda otomatik olarak gevşemek için yaratɩcɩ mekanizmanɩzɩ kullanacaksɩnɩz, kɩsacasɩ hayal gücünüzdeki “amaç” resimlerinizi kullanacaksɩnɩz ve otomatik mekanizmanɩz bu amaçlarɩ sizin için gereçekleştirecektir.

MANTIKLI DÜŞÜNCENÎN GÜCÜNDEN FAYDALANIN
Mantɩksɩzlɩk, makul, mantɩklɩ-bilinçli düşünmenin bilinçaltɩ süreçleri ve mekanizmalarɩ üzerinde hiç bir gücü olmadɩğɩ gibi, negatif inanɩşlarɩ, hisleri ve tavɩrlarɩ değiştirmek için “bilinçaltɩnɩn” derinlerine inilmesi ve eşelenmesi gerektiği yönündeki inançtan ibaret olduğu bilinmekte’dir. Nitekim, bilinçaltɩnɩn tamamen hislerüstü bir varlɩk olduğu bilinmekte’dir. Bu olguya ilişkin denilebilirki Bireyin tɩpkɩ bir makine gibi çalɩşmasɩ kendisine ait bir iradesinin var olduğu anlamɩna gelmez. Bu bilinçaltɩdaki mekanizmanɩn kontrol düğmesi bilinç düzeyindeki düşüncesinin ta kendisi olduğu bilinmekte’dir. Nitekim bilinçaltɩnɩn geliştirdiği negatif ve uygunsuz reaksiyon modelleri, mantɩksɩz ve gerçekdɩşɩ bile olsa bilincin düşündürdükeri’dir, nitekim otomatik reaksiyon modellerini değiştirebilmenin yolu bilinç düzeyindeki makul düşünceden geçtiği bilinmeli’dir. Bu anlamda, denilebilirki, içinde bulunduğumuz an ve gelecek yeni alɩşkanlɩklar edinmek ve eski problemlere yeni bakɩş açɩlarɩnɩ geliştirmekten geçtiği asla unutulmamalɩ’dɩr. Dahasɩ, öğrenilen tüm beceriler’de hedefi tutturamama, hatanɩn boyutlarɩnɩ bilinçli bir şekilde hatɩrlama ve bir sonraki denemede düzeltmeler yapɩp sonundaki hedefi başarɩlɩ bir şekilde yapmaktan oluşan : Deneme - Yanɩlma yöntemi ile elde edildiği bilinmeli’dir. Bu yöntemle daha sonra başarɩlɩ reakasiyon modelleri hatɩrlanɩr ve gelecekteki denemelerde bu yöntem taklit edilir. Bu oluşum aynɩ zamanda günlük yaşam biyografimizdeki bir çok öğenin beceriye dönüşmesinde rol oynayan bir etken olduğunu bilmemizde yarar vardɩr. Bu oluşum aynɩ zamanda tüm Servo- mekanizmamɩzɩn doğalarɩ gereği geçmişteki hatalarɩn, başarɩsɩzlɩklarɩn, acɩ dolu ve negatif tecrübelerin hatɩralarɩnɩ içerdiği bilinmeli’dir. Neticede, elde edilen bu oluşum bütün negatif imgelerin yeniden organize edilme süreçlerininin belkide bir başlangɩcɩ olur ve yeni tecrübelere gebe olarak yeni oluşumlarɩn yeni bir sürecine dönüşebilir diye düşünmek gerekir.

BENLÎK ÎMGESÎNÎN KÎŞÎLÎK ÜZERÎNDEKÎ YANSIMASINA ÎLÎŞKÎN BAZI TAVSIYELER:
. Îlkin problemi çözmede istekli davranmak,
. Fikir üreterek problem çözmek,
. Mantɩklɩ olmak,
. Azimli ve kararlɩ olmak,
. Başaracağɩmɩza inanmak,
. Sonuca ulaşmada pes etmemek gerektiği bilinmeli’dir.
Bir tümceyi başarmak için:
. Îlk önce Rahatlayɩn ve başarɩ mekanizmanɩzɩn sizin için işlemesine izin verin;
. Öğrenme esnasɩnda davranɩşɩnɩz otomatik bir hal alɩncaya kadar ve bir alɩşkanlɩğa dönüşünceya kadar egzersizlerinize devam edin;
. Endişenizi çark dönmeye başladɩktan sonra değil, bahsi ortaya koymadan önce yaşayɩn;
. Bilinçli bir şekilde tüm dikkatinizi içinde bulunduğunuz olguya yoğunlaştɩrarak “yarɩn hiç bir kaygɩlɩ düşünceye kapɩlmayacağɩm” diye düşünme gayretini yaşayɩn;
. Îçinde bulunduğunuz çevrenin daha çok farkɩnda olmaya çalɩşɩn ve bilinçli bir şekilde bakma ve dinleme egzersizlerini yapɩn;
. Geçmişinizdeki korkuluklarɩ bilince çɩkarɩn, fakat onlarla asla savaşmayɩn;
. Başarɩ mekanizmanɩzɩ güçlendirmek için tɩpkɩ bir bilim adamɩ gibi sizde kendi başarɩ mekanizmanɩzɩ yapɩlacak iş ve sorunlar ile beslediğinizi düşünün;
. Eğer herhangi bir ilerleme kaydetmeksizin bir problem üzerinde gün boyu düşünüyorsanɩz sorunu aklɩnɩzdan çɩkarɩn ve kendinize “ bir gece düşünme” fɩrsatɩnɩ tanɩyɩn, unutmayɩnki başarɩ mekanizmamɩz en çok bilincin ona müdahale etmeksizin çalɩşɩr;
. Gün içerisinde arasɩra yaptɩğɩnɩz işinizde istirahat edinki bu rahatlama hissi tüm detaylarɩ ile hatɩrlama performansɩnɩzɩ geliştirdiğinin farkɩnda bulunun;
. Mantɩk ve Fiziki egzersizlerin uygulamalarɩna zaman ayɩrɩn, bilinmelidir’ki tüm problemlerin üstesinden gelmenin ve tehditlere karşɩ girişken olmanɩn ve sürekli amaca yönelik doğru adɩm atmanɩn yolu bu uygulamalar’dan ibaret olduğu unutulmamalɩ’dɩr.
Neticede, Aklı-selim olmanɩn özverili, rasyonel güçlü psikolojik bir yapɩlanmadan ibaret olduğu asla unutulmamalı’dır.
Hümen varlığı ayakta tutan bu mekanizmanın ta kendisi’dir.
Saygιlar…
 

 

 
 

 

Yasal Uyarı , Gizlilik Beyanı ve Künye
 

sosyalhizmetuzmani.org © Bütün hakları saklıdır.