Sosyal Hizmet Mesleği

Sosyal Hizmet Alanları

Sosyal Kaynak
Bilgiler

 AYDIN’IN KULELERİ
 

Emekli öğretmen ve gazeteci Hüseyin Asar, 14.11.2016 tarihli “Aydın’da Bilinmeyen Karya Yolu Projesi Gerçekleşiyor” adlı yazısında sitemini “Yerel tarihimizi biliyor muyuz? Tarihimizde sadece Osmanlılar mı var? Selçuklular, Aydınoğulları, Lidyalılar, vs. ilimizde neler yapmışlar? Soruları çoğaltabiliriz. Ama okumuş olarak bildiğimiz insanların dahi tarihimiz konusunda bilgileri sınırlı” böyle dile getiriyor. Sonuç değişen bir şey yok.

Aydın ili turizm ile öne çıkan illerimizden biridir. Turizm dediğimizde de aklımıza gelen, deniz-kum ve güneş. Turizmde artık deniz-kum ve güneş yetmiyor. İlimiz köklü tarihsel geçmişi olan ve pek çok uygarlığın hüküm sürdüğü yerlerden birisidir. Bu anlamda ilimizde kültür turizmi açısından ele alınabilecek birçok kültürel miras bulunmaktadır. Nazilli Arpaz Kulesi, Yenipazar Donduran Kulesi ve Koçarlı Cihanoğlu Kulesi bunlara örnek olarak sayılabilir. Bu kuleler bir ihtiyaçtan ortaya çıkmıştır.

Ayan sistemi, Osmanlı’da 18. ve 19. yüzyılda merkezi otoritenin gücünün zayıflamasıyla birlikte ortaya çıkıyor. Devlet, vergi toplamak, bölge asayişini sağlamak gibi birtakım görevleri bölgedeki varlıklı ve nüfuz sahibi toprak ağalarına devrediyor. Ayanlar, yaşadıkları konakların yanına ayaklanmalara ve baskınlara karşı savunma ve güvenlik amaçlı bu kuleleri inşa ediyorlar.

Büyük Menderes Ovası’nda 18. ve 19. yüzyıllarda çıkan isyanlarda yerel beylerin öldürülmesi, konaklarının yakılıp yıkılmasıyla sonuçlanıyor. Beyler de bu baskınlara karşı, konakların yanında savunma ve güvenlik amaçlı kuleler inşa ettirmişler. Kuledeki makaralı sistemle çalışan açılır kapanır kapı sayesinde kulenin, dış dünya ile ilişkisi kesilebiliyor. Kuleler hakim tepelere inşa edilmiştir.

Arpaz Kulesi, Aydın’ın Nazilli ilçesine bağlı Esenköy’ün merkezindedir. Kule, Arpazlı Hacı Hasan Bey tarafından 1808-1839 yılları arasında Rodos’tan getirilen taş ustalarına yaptırılıyor. Kule, savunma, gözetleme ve korunma amaçlı yapılıyor. Kule konakla yan yana duruyor.

Arpaz’ın geçmişi çok eski yıllara dayanıyor. Adını antik Karia uygarlığının kenti olan Arpasa (Harpasa)’dan geldiği rivayet ediliyor. Kulenin bulunduğu köyün yanında Nazilli-Bozdoğan yolu geçiyor. Köy Nazilli’ye 13 km mesafede bulunuyor. Gerek kule gerekse konak kaderine terk edilmiş görünüyor.

Donduran Kulesi, Yenipazar ilçesine bağlı Donduran Köyünün güneyinde yer alıyor. Menderes Ovası’na hakim bir tepede yer alıyor ve köyle ilişkisi bulunmuyor. Kulenin yapım tarihi bilinmemekle birlikte, köyün içindeki çeşmelerin kitabelerinde yazan 1763-1764 yıllarına ait olduğu tahmin ediliyor. Kulenin yanındaki konağın zaman içinde yıkılıp yok olduğu düşünülüyor. Oldukça yıpranmış ve hasar görmüş olan kulenin duvarlarında köy gençleri tarafından yazılan yazılar var. Kulenin sahibi belli değil ama, koruma altına alınmıştır.

Cihanoğlu Kulesi, Koçarlı ilçe merkezindedir. Kule, 18.yüzyılda bölgede nüfuslu bir aile olan Cihanoğulları tarafından inşa edilmiştir. Bu tarihi yapı günümüze çeşitli değişikliklere uğramıştır. 1948’de çıkan bir yangın sonucu kulenin yanındaki konak yok olmuştur.

Bu yapının önemi Aydın’da geçmişten günümüze kalmış Nazilli Arpaz ve Yenipazar Donduran ile birlikte ayakta kalan 3 kuleden biri olma özelliği taşıyor.

Osmanlı dönemine ait bu tarihi kuleler, zaman içindeki ilgisizlik ve bakımsızlık nedeniyle yıpranmıştır. Yıkılma, dolayısıyla yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunuyorlar. Donduran ve Cihanoğlu kulelerinin bütünlüğünü oluşturan konaklar sessiz sedasız yok olmuşlardır.

Bugün bu yapıların içine görmek mümkün değildir.
Aydın İl Turizm Müdürlüğü, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Aydın Büyükşehir Belediyesi, İlçe belediyeleri, köylüler ve demokratik kitle (sanat, tarih, kültür ve turizm) örgütleri el ele vererek bu yapıların yok olmasının engellemesi, yapılacak restore çalışmalarıyla kulelerin gelecek nesillere aktarılması ve turizme kazandırılması gerekiyor.

Yolunuz bu bölgeye düşerse bu kuleleri görmemezlik etmeyin.

Yasal Uyarı , Gizlilik Beyanı ve Künye  

sosyalhizmetuzmani.org © Bütün hakları saklıdır.